• Thảo dược
  • Món ăn bài thuốc
  • Trà dư tửu hậu
  • Góc trồng cây
  • Cây có độc
  • Làm đẹp

CâyHoaLá.com

Blog chia sẻ về cây hoa lá!

  • Giới thiệu
  • Thông tin liên hệ
  • Điều khoản và điều kiện
  • Chính sách bảo mật
Trang chủ » Món ăn bài thuốc » Ý dĩ (bo bo) chữa bệnh viêm gan, ung phổi, bí tiểu và phong thấp

Ý dĩ (bo bo) chữa bệnh viêm gan, ung phổi, bí tiểu và phong thấp

15/12/2019 03/05/2020 Cây Hoa Lá

Bo bo (ý dĩ) chữa được những bệnh gì và có phải là loại hạt được ăn vào thời bao cấp không? 

Nội dung chính ⇒

  • Bo bo (ý dĩ) là cây gì, hạt gì?
  • Bo bo thời bao cấp có phải là ý dĩ không?
  • Ý dĩ (bo bo) ăn có ngon không?
  • Ăn hạt ý dĩ (bo bo) có tác dụng gì?
  • Lá và hạt bo bo (ý dĩ) chữa những bệnh gì?
    • 1. Phế ung
    • 2. Mụn mọc trong cổ họng gây sưng đau
    • 3. Tiểu ra sỏi
    • 4. Tay chân mức mỏi khiến nằm ngồi không yên
    • 5. Phong thấp, đau nhức mình mẩy
    • 6. Tiểu ít, bí tiểu và phù thũng
  • Công dụng làm thuốc của rễ cây bo bo (ý dĩ)
  • Lưu ý khi dùng
  • Cây và hạt bo bo (ý dĩ) trông như thế nào?
  • Tư liệu tổng hợp

Bo bo (ý dĩ) là cây gì, hạt gì?

Bo bo là tên gọi chung của nhiều loại cây, trong đó, loại thường được dùng để ăn và làm thuốc có tên khoa học là Coix lacryma-jobi (trong y học, nó được gọi là “ý dĩ” 薏苡 hay các tên khác như: “dĩ nhân” 苡仁, “ý dĩ nhân” 薏苡仁, “ý châu tử” 薏珠子, ý nhân 薏仁, dĩ mễ 苡米, “bạch ý nhân” 白薏仁…

Cây bo bo (ý dĩ) Coix lacryma-jobi.
Coix lacryma-jobi
Nhân hạt bo bo có tác dụng gì hạt bo bo là hạt gì
Nhân hạt bo bo (ý dĩ, Coix lacryma-jobi)

Bo bo thời bao cấp có phải là ý dĩ không?

Bo bo thời bao cấp không phải là ý dĩ mà là các loại bo bo khác như lúa miến, lúa mạch đen… Đó là những loại hạt kém ngon và khó tiêu hóa hơn ý dĩ (trước đây, nhiều người hay nói đùa về bo bo thời bao cấp là “ăn thế nào, ra thế ấy“).

Lúa miến (cao lương đỏ), một loại bo bo thời bao cấp, hạt bo bo ngày xưa
Lúa miến (cao lương đỏ), một loại bo bo thời bao cấp – hạt bo bo ngày xưa
Lúa mạch đen (hắc mạch), một loại bo bo thời bao cấp từng gây ám ảnh ở nước ta, hạt bo bo ngày xưa hay ăn, hạt bo bo thời chiến tranh, bao cấp miền Bắc
Lúa mạch đen (hắc mạch), cùng với cây lúa miến trở thành hai loại bo bo ám ảnh thời bao cấp

Ý dĩ (bo bo) ăn có ngon không?

Nhân hạt bo bo có màu trắng như gạo nhưng mập tròn hơn, khi nấu chín lên thì dẻo, mềm và ăn rất bổ. Nếu thường xuyên ăn sâm bổ lượng truyền thống hay các món chè thập cẩm…, bạn sẽ thấy những hạt bo bo trắng dẻo cùng với hạt sen, táo Tàu, rong biển, củ năng…

Sâm bổ lượng các thành phần nấu sâm bổ lượng
Thành phần thường thấy trong sâm bổ lượng

Nhìn chung, chất gạo bên trong bo bo hơi thô nên ít gây ngán. Tuy nhiên, nếu chỉ ăn một mình bo bo, có thể bạn sẽ hơi thất vọng vì nó không đủ hấp dẫn để kích thích vị giác. Ngược lại, đây lại là món ăn rất tốt với hệ tiêu hóa, không gây nặng bụng mà còn giúp thông tiêu hóa nữa (sau khi ăn nhiều có thể sẽ có biểu hiện “trung tiện” – “thả bom” để báo hiệu hệ tiêu hóa đang hoạt động tốt nữa đấy!). Để dễ ăn hơn, bạn có thể cho thêm một ít đường nhé (người tiểu đường thì nên dùng loại đường chuyên biệt cho người bệnh).

Ăn hạt ý dĩ (bo bo) có tác dụng gì?

Theo y học cổ truyền, nhân hạt bo bo có vị ngọt, tính hơi lạnh và không có độc. Vị thuốc này có tác dụng lợi tiểu, bổ dưỡng, nếu dùng lâu thì nhẹ mình và tăng cường trí nhớ. 

Tương truyền, khi quân đội Mã Viện sang xâm lược Việt Nam và bị chướng khí, tê bại do không quen thời tiết nóng ẩm, họ cũng nhờ ăn cháo bo bo mà khỏi bệnh.

Lá và hạt bo bo (ý dĩ) chữa những bệnh gì?

1. Phế ung

Khi bị ung phổi, người bệnh thường khạc ra đờm với mùi tanh và thối. Trong trường hợp này, có thể lấy ba nắm hạt bo bo, đem giã nát rồi nấu trong hai chén nước, nấu đến khi nước sắc còn lại một chén thì đổ thêm rượu vào (một lượng vừa đủ), sau đó chia thành hai lần uống trong ngày (phần cái thì dùng để ăn) (2).

2. Mụn mọc trong cổ họng gây sưng đau

Lấy một nắm nhân hạt bo bo tán thành bột và ngậm cho tan từ từ rồi nuốt dần (cách này nên kiên trì nhiều lần) (2).

3. Tiểu ra sỏi

Tiểu ra sỏi, hay còn gọi là “sa thạch lâm”, là loại bệnh thường gặp với các biểu hiện như đi tiểu khó, tiểu buốt, bàng quang trướng nhức và có sỏi nhỏ trong nước tiểu. Gặp trường hợp này, có thể dùng một nắm hạt bo bo, sắc đặc rồi uống khi nước còn ấm.

Lưu ý, nếu uống thuốc này vào mùa hè thì để nước nguội hẳn rồi mới uống. Ngoài ra, nếu không có nhân hạt bo bo thì dùng lá bo bo thay thế cũng được (với lượng lá vừa nắm gọn trong lòng hai bàn tay) (2).

Cây bo bo
Cây và lá bo bo

4. Tay chân mức mỏi khiến nằm ngồi không yên

Đổ một ít cám gạo lên đáy nồi rồi để hạt bo bo vào (khoảng 1 nắm bo bo), sau đó sao lên cho thật vàng rồi đem ngâm trong một lít rượu và uống dần (như thuốc rượu).

Khi ngâm, các bạn có thể gói hạt bo bo trong miếng vải sạch để sau này dễ rót rượu hơn (2).

5. Phong thấp, đau nhức mình mẩy

Lấy ma hoàng (3 g), hạnh nhân (4 g), cam thảo Bắc (4 g) và hạt bo bo (8 g), sắc lấy nước uống mỗi ngày (3).

6. Tiểu ít, bí tiểu và phù thũng

Lấy hạt bo bo, vỏ bí đao và xích tiểu đậu (hạt đậu đỏ nhỏ), mỗi thứ đều 30 g rồi nấu thành cháo ăn (3).

Công dụng làm thuốc của rễ cây bo bo (ý dĩ)

Bên cạnh nhân hạt và lá, rễ cây bo bo cũng được dùng làm thuốc.

Theo Đông y, rễ bo bo có tác dụng thanh nhiệt, lợi tiểu, chữa bệnh viêm màng phổi, viêm gan, vàng da, động kinh, sỏi bàng quang, sỏi thận và giúp tẩy giun (3).

Rễ bo bo (Coix lacryma-jobi root)
Rễ bo bo tươi

Cách dùng: lấy 25 – 50 g rễ bo bo, sắc lấy nước uống hàng ngày (uống thay nước) (3).

Lưu ý khi dùng

1. Bo bo phải dùng lâu mới thấy hiệu quả và bo bo nếp hay bo bo tẻ đều có thể dùng.

2. Nếu dùng bo bo với tác dụng kiện tỳ thì sao vàng rồi mới nấu uống (3).

3. Tránh nhầm lẫn bo bo với ý dĩ đá (vỏ ngoài màu xanh, nhân hạt nhỏ và rất cứng, loại này không dùng làm thuốc được) (3).

4. Những người đại tiện táo kết, phụ nữ có thai và những người tỳ hư mà không có biểu hiện của thấp nhiệt thì không nên dùng (4).

5. Tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.

Cây và hạt bo bo (ý dĩ) trông như thế nào?

Thoạt nhìn, bạn sẽ thấy cây bo bo rất giống cây bắp, từ mầm cây, dáng cây cho tới các lá hình dải.

Cây bo bo ý dĩ là cây gì
Cây bo bo (ý dĩ)

Tuy nhiên, hạt bo bo thì khác hạt bắp rất nhiều. Khi các hạt này già, người ta chặt cả cây, phơi khô rồi đập cho hạt rụng ra, sau đó tiếp tục phơi khô và xay để tách nhân hạt ra khỏi vỏ.

Cây bo bo Coix lacryma-jobi là cây gì
Cây và hạt bo bo (ý dĩ)
Hạt bo bo
Hạt bo bo đã tách vỏ

Tư liệu tổng hợp

  1. Ý dĩ, https://vi.wikipedia.org/wiki/%C3%9D_d%C4%A9.
  2. Tạ Duy Chân, Rau cỏ trị bệnh, trang 49.
  3. Phạm Thiệp – Lê Văn Thuần – Bùi Xuân Chương, Cây thuốc bài thuốc và biệt dược, NXB Y học, trang 340.
  4. 薏珠子, https://zhongyibaike.com/wiki/%E8%96%8F%E7%8F%A0%E5%AD%90

 

 

 

Bài viết liên quan

Hoa lan tiêu (lăng tiêu)
Hoa lăng tiêu (lan tiêu) giúp tan máu bầm, điều trị bế kinh và viêm loét âm đạo
Rong sụn
Ăn rong sụn có tác dụng gì đối với làn da, vóc dáng và bệnh táo bón?
Sương sâm
Cách vò lá sương sâm làm thạch và công dụng của sương sâm

Chuyên mục: Món ăn bài thuốc/ Thảo dược Thẻ: lợi tiểu/ phong thấp/ sỏi thận/ trị mụn/ viêm gan vàng da

Bài viết trước « Hậu phác thực thụ là cây gì? Hậu phác chữa bệnh gì?
Bài viết sau Rau diếp (rau xà lách) điều trị mụn nhọt, đại tiện ra máu và mất ngủ »

Sidebar chính

Bài viết nổi bật

Hoa

Phân biệt 5 loại hoa: vô ưu, sa la, ưu đàm, ngọc kỳ lân và vàng anh lá bé

24/11/2020

Đường thốt nốt nguyên chất mua ở đâu

Đường thốt nốt truyền thống, không hóa chất được bảo quản bằng gì?

15/10/2020

Sương sâm

Cách vò lá sương sâm làm thạch và công dụng của sương sâm

14/09/2020

Cây sương sâm mua ở đâu cách ươm cây sương sâm

Cách ươm hạt, giâm cành, nhân giống cây sương sâm (lá lông và lá trơn)

01/07/2020

Cách nấu sâm bổ lượng ngon nhất và chi tiết từng bước (lưu lại để dùng)

25/06/2020

Nhang đàn hương

Hương chiên đàn đã được người Trung Hoa dùng trong trị liệu từ khi nào?

03/02/2020

hoa-xac-thoi

Những loài hoa lớn nhất, nhỏ nhất và chậm ra hoa nhất trên thế giới

07/01/2020

Cây và trái si rô

Cây si rô là cây gì? Công dụng và cách nhân giống cây si rô (Carissa carandas)

31/12/2019

Cây quế trong ca dao, thơ ca là những cây gì?

07/12/2019

“Cây quế cung trăng”, tương truyền có phải là cây mộc hương?

03/12/2019

Chiên đàn thụ và tượng Phật

Hình tượng cây chiên đàn hay chính là hoàng thân Miên Thẩm? (Chiên đàn thụ)

26/11/2019

Trương Chi

Chén bạch đàn trong truyện Trương Chi được làm từ gỗ gì? (đàn hương)

23/11/2019

Nhất chi mai (Nhị độ mai)

“Đêm qua sân trước một nhành mai” có phải là cây Nhất chi mai?

22/11/2019

Dưa hành củ kiệu

Vì sao ngày Tết, người Việt Nam hay ăn dưa hành củ kiệu?

21/01/2021

Củ gừng

3 nghiên cứu về tác dụng giảm cân của gừng

03/01/2021

Sương sâm hạt é

Cách giảm cân từ củ gừng, rau cần tây và sương sâm, hạt é

31/12/2020

NHẬN BÀI VIẾT MỚI QUA EMAIL

Hãy đăng ký ngay để là người đầu tiên nhận được thông báo qua email mỗi khi chúng tôi có bài viết mới!

Copyright © 2021 · Paradise on Genesis Framework · WordPress · Đăng nhập