Với người làm vườn thì cỏ gà (cỏ chỉ) là loại cỏ dại, mọc lan rất nhanh và hầu như vô dụng. Thế nhưng, đối với trẻ con miền quê trước đây thì búi cỏ gà là thứ đồ chơi hàng ngày và trong y học cổ truyền, cỏ gà còn là một vị thuốc quý. Vậy, cỏ gà có tác dụng gì?
Cỏ gà (cỏ chỉ) là cỏ gì?
Cỏ gà, hay còn gọi là cỏ chỉ, cỏ ống, kim ty thảo, hành ngu chi.., có tên khoa học là Cynodon dactylon (thuộc họ Lúa).
Cỏ gà đa phần mọc hoang, tuy nhiên, trong một vài trường hợp, cỏ gà được trồng để làm thức ăn cho gia súc hay làm sân bóng đá.
Vì sao lại có búi cỏ gà?
Búi cỏ gà là do một số loại sâu, nấm ký sinh vào phần ngọn cỏ gà, làm cho lá và ngọn của cây không phát triển bình thường được mà bị đùn lại, phình to ra (dị dạng). Trong búi cỏ phình to ấy cũng có các nhánh và lá cây nhưng chúng bị ngắn lại, các bẹ lá ép sát vào nhau.
Nếu mở búi cỏ gà ấy ra, bạn sẽ thấy những đốm nấm bệnh hoặc sâu (và ấu trùng sâu).
Đặc điểm của cỏ gà
Lá cỏ gà có thể thay đổi màu sắc từ xanh sang trắng tùy theo sự thay đổi của thời tiết. Tục ngữ có câu:
“Mùa hè đang nắng, cỏ gà trắng thì mưa.
Cỏ gà mọc lang, cả làng được nước”.
Cây cỏ gà (cỏ chỉ) có dùng làm thuốc được không và có tác dụng gì?
Dân gian thường dùng rễ hoặc thân rễ của cây cỏ gà làm thuốc. Theo y học cổ truyền, rễ cỏ gà có vị ngọt nhạt, hơi đắng, tính mát và có các công dụng như:
- Thanh nhiệt, làm mát máu.
- Lợi tiểu tiện, chữa bệnh viêm thận.
- Chữa bệnh rối loạn tiết niệu, sỏi thận, sỏi mật.
- Giải độc, chữa bệnh vàng da, sỏi gan.
- Chữa chứng nóng trong người khiến kinh nguyệt không đều.
- Chữa thấp khớp, phù thũng.
Cách dùng: lấy 20 g thân rễ cỏ gà nấu trong 1 lít nước, lưu ý nấu kỹ và kiên nhẫn dùng để có kết quả. Nếu bị phù thũng và băng huyết thì sao đen trước khi sắc. Nếu bị sưng họng thì dùng lá sắc uống (2) (3) (4).
Cỏ gà giúp giải độc rắn cắn và ngộ độc thực phẩm
Khi bị rắn cắn, nhổ thân rễ cây cỏ gà rửa sạch, nhai và nuốt nước, phần bã thì đắp vào chỗ bị cắn.
Khi bị ngộ độc thức ăn, có thể nhổ thân rễ cỏ gà, rửa sạch, giã nát, pha loãng với nước rồi uống (mỗi lần uống từ 2 – 3 muỗng cà phê, ngày uống 2 – 3 lần, mỗi lần cách nhau 2 – 3 giờ) (4).
Xem thêm: Cây mai vàng có dùng làm thuốc được không?
Tư liệu tham khảo
- Cỏ gà, https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BB%8F_g%C3%A0.
- Nhiều tác giả, Chữa bệnh bằng cây lá quanh nhà, NXB Văn hóa dân tộc, trang 209.
- Võ Văn Chi, Cây thuốc An Giang, Ủy ban Khoa học và kỹ thuật An Giang, 1991, trang 136.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, 2004, trang 481.
