Đường thốt nốt, một sự nhầm lẫn trên thị trường

Hôm qua, có một chị khách nhắn tin cho mình và hỏi “Chị đang ở Mỹ. Sao đường thốt nốt ở đây lại không ngon, không thơm mùi đặc trưng của thốt nốt vậy em?”

Mình phân vân: Thật ra, cũng có nhiều lý do khiến cho đường thốt nốt không thơm: ví dụ như bị pha trộn, bị dùng bột tẩy, bị hầm (do đậy nắp quá sớm)…

Sau đó, mình nhờ chị ấy chụp hình cho mình xem.

Ồ! Nó đây rồi. Minh chứng đây rồi.

Hũ đường này được ghi là “Đường thốt nốt” nhưng thực chất, nó lại là đường dừa. Bạn hãy nhìn hình trái dừa in trên nhãn dán bao bì, sau đó nhìn vào góc bên phải tấm hình, ở phía dưới, chỗ ghi thành phần (Ingredients), bạn sẽ thấy chữ “Coconut Palm…”. Vâng, đó là cây cọ dừa, tức cây dừa mà chúng ta vẫn biết. Trong họ hàng thực vật thì cây dừa thuộc họ Cọ.

Và nếu bạn nhìn thêm chữ 椰子糖 ở trên nhãn dán bao bì (kế hình trái dừa) thì bạn sẽ thấy nó là chữ “Yēzi táng” (Da tử đường), nghĩa là “đường dừa” (một loại đường được cô đặc từ nước chiết hoa dừa – khi ta cắt bông kết hợp massage thì chỗ vết cắt sẽ tiết ra chất dịch ngọt như đường).

Vậy đã rõ ràng. Chị khách bảo hũ đường ấy không có mùi đường thốt nốt (mà chị từng mua của mình) là đúng. Bởi vì nó là đường dừa (nên sẽ có hương vị riêng của đường dừa).

Chỉ là, trong quá trình dịch thuật, người ta đã dịch nhầm từ “palm sugar” thành từ “đường thốt nốt” (nếu bạn dùng google dịch, nó cũng sẽ dịch “palm sugar” thành “đường thốt nốt”). Trên thực tế, “palm sugar” nghĩa là đường cọ và họ “Cọ” (hay còn gọi là họ “Cau”, họ “Dừa, họ “Cau dừa”…) có khá nhiều cây có thể sản xuất đường như: cây dừa, cây thốt nốt, cây dừa nước, cây đủng đỉnh, cây chà là…

Trước đây, khi dịch một số tư liệu thì mình cũng thấy vấn đề này. Họ gọi chung là “palm sugar” và nếu bạn muốn biết chính xác nó là đường từ cây gì thì bạn phải xem hình mô tả kết hợp với tra tên khoa học (thường được viết kèm – có khi họ không viết tên khoa học thì sẽ viết các tên đồng nghĩa hoặc tên địa phương của nó).

Thảo nào, một số trang mạng khá lớn ở nước ta cũng nói rằng đường thốt nốt được làm bằng cách “ép và chưng cất nước ép cọ, nước ép mía, hay nước ép cây thốt nốt“. Điều này đã tạo nên sự nhầm lẫn không đáng có và gây thiệt hại cho người tiêu dùng (và thỉnh thoảng là cả nhà sản xuất).

Ở nước ta, nghe đến đường thốt nốt thì người ta mặc định nó là đường được làm từ cây thốt nốt (còn làm từ gì thì có khi chưa rõ). Vâng, nó được nấu từ nước chiết hoa, cụ thể là cắt hoa, hứng nước rỉ ra từ hoa và nấu thành đường (chứ không phải làm từ trái thốt nốt).