Cảm thấy thảm thương cho học sinh hiện nay! Phải trưởng thành trong một nền giáo dục thất bại!
Ở đây chỉ nói trường công lập. Đó là một hệ thống chương trình vô dụng!
Vô dụng chỗ nào? Hãy xem, sau khi học lớp 12, các em học sinh sẽ biết cái gì?
Biết đủ thứ phép toán, phương trình, hàm số, định lý… nhưng không biết thế nào là quản lý tài chính, không biết khi vay nợ hay cho vay thì lãi suất kép là gì, không biết “chơi hụi” thì lời lỗ qua cơ chế nào và tương đương lãi mấy phần trăm, không biết cơ chế của các hình thức tài chính như bitcoin, pi, token, cổ phiếu…, không biết mỗi năm tiền mất giá bao nhiêu! Một nền giáo dục mà hầu hết học sinh đều phải thuộc các quy tắc toán học nhưng lại hoàn toàn mù tịt về thu nhập và lợi nhuận. Không biết khi nào thì phải đóng thuế và khi nợ thuế bao nhiêu thì không được xuất cảnh. Và tất nhiên, khi mở một quán nước, người ta phải tốn những chi phí gì, khấu hao bao nhiêu, các kiểu… Những cái cần thiết cho đời sống vật chất nhất, các em không biết.
Kết quả là chúng ta có nhiều người vay nợ, bể nợ, tự tử và tình trạng khởi nghiệp phá sản nhiều đến mức điều này trở thành bình thường… Rất nhiều tài nguyên đã bị hủy hoại một cách trầm trọng và thanh thiếu niên bắt đầu tốn thêm một khoản tiền khác để học các khóa hướng nghiệp, tài chính, kinh doanh…
Toán học đã thất bại! Lẽ ra môn Toán phải bám sát đời sống thì nó lại trở thành một cực hình khi học sinh phải học bao nhiêu thứ hại não mà một số giáo sư tiến sĩ cho rằng nó luyện tư duy! Tôi nghi ngờ tư duy của các giáo sư tiến sĩ này lắm! Thầy tôi bảo rằng: nếu ước mơ có thể trở thành hiện thực thì ông ấy sẽ cho giải tán bộ giáo dục!
Sinh học thì sao? Càng buồn cười. Không có bao nhiêu học sinh sẽ trở thành bác sĩ phẫu thuật hay nhà sinh vật học nhưng tất cả bọn chúng đều phải học điên não về tất cả các loài. Học xong lớp 12, bạn sẽ biết rêu sinh sản như thế nào, tim cá sấu có mấy ngăn, rồi sau đó quên đi, nhưng bạn sẽ không biết trái tim mình nặng bao nhiêu gam, và làm thế nào để bảo vệ trái tim của mình, sau đó bạn bị nhồi máu cơ tim, và bạn chết trong niềm tin cho rằng trái tim nằm bên ngực trái kaka! Trái tim nằm ở đâu, bạn có biết không?
Với các bạn nữ thì còn thảm hại hơn. Các bạn được dạy về sinh lý người một cách khá rõ nhưng đến khi kỳ đau bụng kinh hành hạ, các bạn lại phải lên mạng nghe các “chuyên gia mạng” bày kế, trong khi có rất nhiều cách để giảm đau bụng kinh một cách an toàn! (Ai chưa biết thì hú, mình gửi riêng để tránh dài dòng ở đây).
Những người làm cha làm mẹ có thể không biết cách giáo dục, nhưng ngay cả người làm ra chương trình giáo dục cũng không biết cách thiết kế chương trình sao cho bám sát thực tiễn thì thật là không thể thông cảm được!
Tội ác lớn nhất là tội giáo dục xàm! Nhưng không ai bắt mấy ông ra chương trình chịu trách nhiệm, đúng không? Đã hủy hoại bao nhiêu con người!
Giáo dục phổ thông phải bám sát con người. Nhắc lại, bám sát con người chứ không phải tìm hiểu tận tường mấy chuyện ở đâu đâu hay những bài toán tư duy không cần thiết. Chỉ cần dạy ý chính thôi. Sau lớp 12, những bạn nào thích trở thành nhà toán học, bác sĩ hay nhà vật lý học…, tự các bạn ấy sẽ theo và học chuyên sâu hơn. Trẻ em không phải là cái máy để bạn nhét đủ thứ vào đó. Chúng sẽ quên đi tất cả những gì đã học nếu những thứ đó không xuất hiện trong đời sống thực tế của chúng. Và đúng vậy, tôi học xong và hôm nay, tôi đã quên sạch 90 % những gì đã học.
Chương trình đại học cũng không khá hơn bao nhiêu. Sau khi ra trường, bạn sẽ trở thành một con người già cỗi mà không biết một tí gì về sức khỏe. Còn việc làm thì chắc chắn bạn phải vào công ty và học lại từ đầu rồi! Rồi bạn sống sai cách, bạn bị tiêu chảy cũng không biết ăn lá ổi non sẽ giúp cầm tiêu. Bạn bị nhức răng cũng không biết dùng nụ đinh hương để gây tê giảm đau. Bạn chỉ biết uống thuốc hóa học và hứng chịu tác dụng phụ. Bạn trở thành một con người đầy bệnh tật.
Bạn đã học giáo dục công dân, sinh học, vật lý và hóa học, nhưng bạn không biết làm thế nào để xử lý nội tiết tố và những cơn hứng tình bên trong mình… Và thầy giáo gạ tình sinh viên, sinh viên nạo phá thai, sinh viên nhiễm HIV, sinh viên tự tử…
Đủ kiểu bệnh hoạn và bi kịch.
Các thế hệ học sinh ra trường, lay hoay trong nợ nần, tiền bạc, nghề nghiệp và sức khỏe. Tuổi thanh xuân tươi đẹp nhất bị đầu độc bởi những bài văn mẫu, bởi những bài thơ không cảm được chút nào mà vẫn phải nói dối khen hay! Bạn hỏi các em học sinh xem, có bao nhiêu bài thơ có thể chạm đến trái tim em ấy?
Những nhà thiết kế chương trình, bằng bộ óc đầy học thuật của mình đã giết chết tính nhân văn! Họ chỉ biết học thuật, họ không biết đời sống!
Đúng vậy, và trong năm 2025 này, với nhiều khởi điểm tích cực về chủ trương đường lối, hy vọng giáo dục Việt Nam sẽ đạp lên những thứ lý thuyết vô nghĩa để bám rễ vào cuộc sống nhiều hơn. Cách mạng giáo dục nghĩa là phải đánh sập những gì cũ kỹ, mang lại một cái nhìn nhân văn và giải phóng con người.
Năng lượng của một người không thể thay đổi toàn vũ trụ, nhưng năng lượng của nhiều người cùng hướng về một nền giáo dục tiến bộ thì nó sẽ xảy ra.