1. Lời khuyên của bạn cho những người muốn kiếm tiền từ việc viết?
Trong giai đoạn đầu, nó sẽ rất vất vả và chông chênh. Vì vậy, bạn phải tiến bộ thật nhanh để rút ngắn thời gian khổ sở đó. Cách tiến bộ nhanh nhất chính là viết một cách tận tâm để tài năng được bộc lộ. Bỏ bớt cái tôi đi, chấp nhận sửa theo ý khách hàng để rèn luyện khả năng biến hóa. Có khi mình thấy mình viết hay rồi đó nhưng khách hàng cứ muốn sửa, ừ, sửa luôn. Kiểu nào cũng sửa được hết. Bạn phải trở thành nhà văn linh động, đa màu sắc như vậy. Lúc nào cần thâm trầm thì thâm trầm, lúc nào cần sắc bén thì sắc bén.
Quan trọng là phải viết một cách tận tâm. Một khi đã viết thì phải viết hết khả năng, chứ không phải lỡ nhận giá rẻ rồi viết qua loa cho có. Khi bạn viết một cách tận tâm, hết lòng với bài viết thì các ý tưởng mới lé ra, từ đó bạn mới viết hay hơn và dần dần thành tài năng.
Khi đã thành tài năng thì bạn viết là ra tiền. Nếu không ra tiền thì cũng lấy được cảm tình từ người đọc.
Với lại, bạn phải biết khách hàng cần gì. Họ muốn viết theo hướng xì teen hay theo hướng nghiêm túc, theo hướng bán hàng hay theo hướng tuyên truyền triết lý? Mình gặp nhiều người viết bài bán hàng mà nặng nề như bài nghiên cứu vậy, khách hàng đọc rất đuối.
Bên cạnh đó, bạn phải tìm ra khách hàng tử tế, để họ trả tiền sòng phẳng. Cái này rất quan trọng. Miếng cơm manh áo của mình mà.
Đừng cắm đầu viết cho những chỗ yêu cầu khó khăn nhưng giá rẻ như bèo. Dính vô là tuột cảm xúc lắm luôn. Nếu giá đã rẻ thì phải dễ. Hiển nhiên, nếu bạn là người chưa có kinh nghiệm, viết cũng chưa hay… thì bạn phải chịu, nhưng cũng đừng dính vô quá lâu. Bạn phải tranh thủ tìm khách hàng mới, chịu trả giá cao để có động lực viết.
Khi được trả giá cao, tự nhiên bạn sẽ linh hoạt hơn, viết hay hơn. Từ đó, kỹ năng của bạn mới cải thiện dần dần. Nói chung có tiền nhiều thì khách nói gì mình cũng sửa, sửa riết thì hay thôi.
Cho nên, tìm được khách hàng trả giá đúng công sức mình bỏ ra là thành công 80 % rồi. Giả sử bây giờ bạn đang bí ý tưởng nhưng tự nhiên khách trả 3 triệu/ bài là ý tưởng tới liền, cãi nữa đi, tự nhiên ở đâu nó tới ak, nó tới ào ào luôn. Việc viết tự nhiên rất dễ.
2. Bạn đã áp dụng những phương pháp nào để kiếm tiền từ việc viết?
Thứ nhất, đó là viết bài thuê. Tính tới hiện tại thì mình đã viết thuê hơn 1000 bài. Vấn đề là: tìm khách ở đâu he?
- Từ google nè. Mình gõ cộng tác viên viết lách, tìm rất kỹ mới ra 1 chỗ ưng ý nhất, trả tiền sòng phẳng nhất và mình viết cho trang đó tới bây giờ luôn. Tính ra cũng gần 5 năm rồi.
- Từ trang vlancer. Mình tạo hồ sơ trên đó, khi nào có khách cần thì sẽ có thông báo qua email.
- Từ facebook. Thỉnh thoảng mình viết bài trong các hội nhóm ak, sau đó có nhiều chỗ thấy mình viết ổn nên họ thuê mình viết cho sản phẩm của họ.
- Từ bạn bè quen biết. Mình hay nói với bạn bè là mình viết thuê chứ không nói là viết lách. Viết thuê thì họ dễ hiểu hơn nên thỉnh thoảng họ cũng thuê mình, hoặc giới thiệu khách hàng cho mình.
- Bây giờ thì trên face còn một nhóm khách chất lượng nữa, nằm trong nhóm “Tâm sự con sen”. Nhóm đó hội tụ các nhà tuyển dụng và những tay viết lách chuyên nghiệp. Mình thì chưa nhận việc nào từ khách hàng trên đó vì mình bị quá tải rồi. Không nhận việc nữa.
Thứ hai, đó là tự viết blog. Đến giờ thì mình cũng viết được gần 1000 bài cho blog của mình là cayhoala.com và mình lấy tiền quảng cáo từ google. Ngoài ra thì mình còn bán hàng trên đó, PR bản thân trên đó.
Thứ ba, đó là viết bài bán hàng. Mình bán hàng online và tận dụng kỹ năng viết lách để thu hút khán giả. Mình bán bằng các face phụ và fanpage chứ ít bán trên face chính. Hiển nhiên, không phải cứ viết hay là bán đắt hàng trên face. Có những trang mình tạo xong, chưa đăng bài nào đáng gọi là bài quảng cáo luôn, nhưng người ta đã hỏi mua rồi, đơn giản là vì người ta cần sản phẩm đó. Cho nên, ngoài kỹ năng viết lách thì còn cần nhiều kỹ năng phụ nữa, cái này thì nằm trong chủ đề khác he.
Thứ tư, đó là tận dụng kỹ năng viết lách để làm video. Đây là kênh của mình: Cùng mình hoàn thiện bản thân. Hiện tại, mình cảm thấy youtube là mạng xã hội tiềm năng vì không cần đóng phí duy trì hàng năm mà vẫn có thể thu tiền từ quảng cáo. Lại có thể bán hàng nữa. Xét về tiếng Anh thì mình không giỏi, rất nhiều từ mình vẫn phải tra cứu, nhưng mình biết cách chuyển hóa sao cho nội dung mình dịch dễ hiểu nhất, trơn tru nhất. Nhiều khán giả cũng khen kênh mình dễ hiểu hơn mấy kênh khác. Một phần là mình dịch dễ hiểu, một phần là mấy video khó hiểu thì mình không dịch, chỉ vậy thôi. Cuộc đời, không nhất thiết phải cứ cắm vô mấy cái khó để làm, đúng không? Cái nào dễ, hay và mang lại hiệu quả tốt thì mình làm thôi.
Thật ra, ban đầu mình tạo kênh đó không phải để kiếm tiền mà chỉ vì ái mộ idol của mình là Sadhguru thôi. Sau này mình mới có tiền từ nó.
Cuối cùng là viết sách. Đây là cuốn sách theo hướng nghiên cứu, lý luận phê bình. Mình giữ bản quyền và lấy cảm hứng từ tư tưởng của Sadhguru. Mình ra mắt đầu tháng ba, tính đến giờ là 2 tháng rưỡi và tự bán hơn 400 cuốn. Lợi thế của mình là có sẵn khách hàng từ youtube.
3. Bạn đã gặp phải những thách thức gì liên quan đến việc kiếm tiền từ việc viết?
Đôi khi mình bị cạn từ, nghĩa là viết quá nhiều nên bị bão hòa, không đẻ được chữ nào nữa. Lúc đó mình mình bỏ hết, không làm gì nữa. Mình đi chơi vòng vòng nhà, ca hát, kiếm cái gì đó nấu ăn, rồi đi trồng cây, hoặc làm mấy chuyện xàm xí vô nghĩa… không đụng gì tới công việc hết. Ở không mấy ngày như vậy thì có cảm hứng làm lại.
Hiển nhiên là mình cũng thông báo với khách là mình bị quá tải rồi, đừng hối mình.
4. Bạn sử dụng các kênh truyền thông nào để tiếp cận khán giả?
Khách hàng của mình chủ yếu từ google, youtube và facebook.
5. Bạn có từng tham gia khóa học nào về viết lách không?
Không. Mình học ngành Văn nên bay vô là viết thôi. Thời gian đầu cũng cự cãi với khách dữ lắm, có khi giận không viết cả tháng luôn. Xong thì khách mở lời kêu mình viết lại, mình cũng hạ cái tôi xuống, chấp nhận sửa theo ý khách.
Thật ra, không phải học Văn là viết văn được. Nhiều bạn bè mình học Văn nhưng cũng thuê mình viết. Ngược lại, cũng có những bạn học luật, học xã hội học… nhưng lại viết văn rất hay.
Để có thể sống bằng nghề viết lách, bạn cần chất văn chứ không phải học văn.
Hiển nhiên, thỉnh thoảng mình cũng nghe một vài người chia sẻ, hoặc tham gia trò chuyện như buổi hội thảo này nè. Nhưng cái chính vẫn là nhào vô viết.
Trên kênh web5ngay, có 1 ý mà thầy 5 nói rất hay, mình rất thích, đó là: viết 1000 bài thì tự nhiên viết hay. Mình thấy nó đúng thiệt. Cứ viết một cách tận tâm, hết lòng với nó đi rồi từ từ nó sẽ hay.
6. Làm thế nào để xây dựng cộng đồng khán giả trung thành?
Cái mình viết có ý nghĩa với người ta thì người ta sẽ trung thành với mình à. Chỉ vậy thôi. Thường thì mình kéo khách hàng từ các kênh khác về zalo.
7. Phương pháp quảng bá sách và sản phẩm của bạn là gì?
Mình quảng cáo sách qua các kênh như face, youtube và google vì nó là miễn phí. Trên Lazada và Shopee nữa nhưng bây giờ mình gỡ xuống rồi. Sắp hết sách.
Sẵn đây bạn nào chưa có blog hoặc web mà muốn viết bài PR sách thì có thể đăng trên web của mình nha. Mình thấy nó cũng dễ lên top. Cả hai bên đều có lợi.
Nhưng quan trọng nhất vẫn là chất lượng quyển sách đó. Nếu tiêu đề của bạn hay thì người ta sẽ muốn mua ngay. Và nếu bạn viết hay, dễ hiểu thì tự nhiên người ta đọc xong sẽ mua thêm để tặng bạn bè, hoặc giới thiệu cho bạn bè.
8. Bí quyết viết ra tiền
Muốn viết ra tiền thì phải có người đọc.
Muốn người ta dừng lại đọc bài của mình thì bài của mình phải đẹp. Bạn phải tách đoạn ra. Cứ 3, 4 dòng là ngắt đoạn cho người ta nhìn vô đỡ ngán.
Thứ hai, câu của bạn phải ngắn gọn, từ ngữ của bạn phải dễ hiểu. Phải dễ hiểu. Nếu bạn viết những từ cao siêu khó hiểu thì đọc vài câu là người ta sẽ bị dội và không đọc nữa.
Thứ ba, bạn phải viết một cách chân thành, tận tâm. Muốn chạm đến cảm xúc người đọc thì bài viết của bạn phải chân thành. Nếu mục đích của bạn chỉ là moi tiền của người đọc, lấy cái gì đó từ người đọc… thì bạn sẽ không bao giờ viết được một câu chân thành. Mình chân thành hay giả dối, người ta đọc, người ta biết chứ.
Sau nhiều năm viết văn, mình nhận ra những bài viết hay nhất chính là những bài đơn giản và chân thành nhất. Một người viết tài năng là người có khả năng biến những điều khó hiểu thành những điều dễ hiểu. Họ không cố gắng thể hiện kiến thức của mình trong bài viết, họ cũng không cần show ra những thuật ngữ nước ngoài, từ ngữ đao to búa lớn… Họ viết đơn giản bình thường thôi, nhưng người ta đọc lại cảm động, lại tương tác, lại mua hàng.
Mọi thứ rồi sẽ qua đi, nhưng sự chân thành thì ở lại. Có những bài viết rất hay nhưng đọc xong cứ cảm thấy sắc sảo quá, giả tạo quá. Ngược lại, cũng có những bài viết rất rất bình dân nhưng đọc xong lại cảm động, lại muốn làm cái gì đó để ủng hộ người viết, kết nối với người viết.
Đó chính là bí mật để hái ra tiền.
