Ôi, cách lý giải kinh khủng của Krishnamurti về Nghiệp và thời gian.
Người hỏi:
Tôi đến để hầu chuyện với ngài về Nghiệp. Dĩ nhiên tôi có một vài quan điểm về vấn đề ấy, song tôi muốn biết quan điểm của ngài.
Krishnamurti trả lời:
Quan điểm không phải là sự thật. Muốn tìm ra sự thật, chúng ta phải dẹp những quan điểm sang một bên.
Có vô số quan điểm nhưng sự thật, chân lý thì không thuộc về nhóm này hay phe kia.
Muốn hiểu chân lý thì mọi ý tưởng, kết luận, quan điểm phải rơi rụng như lá khô.
Chân lý không thể tìm trong sách vở, kiến thức, kinh nghiệm. Nếu bạn đi tìm quan điểm thì bạn sẽ không gặp quan điểm nào ở đây.
Người hỏi: Nhưng chúng ta có thể nói về Nghiệp và cố tìm hiểu ý nghĩa của nó, phải không?
Krishnamurti trả lời: Đó là vấn đề khác hẳn. Muốn hiểu thì quan điểm và kết luận phải chấm dứt.
Bạn có thể hiểu được cái gì không, nếu tâm bạn đã quyết định sẵn về điều đó?
Bạn có thể hiểu được cái gì không, nếu bạn chỉ lặp lại kết luận của một người khác về điều đó?
Muốn hiểu sự thật của vấn đề, chúng ta nên đến với nó hoàn toàn mới mẻ, với một tâm thức không bị che mờ vì kiến thức.
Điều quan trọng hơn là thoát ra khỏi những kết luận, thành kiến và suy tưởng về một điều trừu tượng nào đó.
Tìm ra chân lý quan trọng hơn việc tranh luận chân lý là gì.
Một quan niệm về chân lý thì không phải là chân lý.
Nếu tâm bị trói buộc vào một niềm tin thì làm sao có thể đi xa được? Muốn đi xa, tâm phải tự do.
Tự do không phải là một cái gì đạt được ở cuối con đường của một nỗ lực dài hạn mà nó phải ở ngay từ đầu của cuộc hành trình.
….
Có phải quá khứ là thứ đã được cố định?
Chẳng phải nó vẫn trải qua sự thay đổi liên tục sao? Bạn hôm nay không giống hôm qua; cả về cơ thể và tâm lý, luôn luôn có sự biến đổi tiếp diễn, phải không?
Tư tưởng của chúng ta luôn luôn thay đổi. Chúng là phản ứng của chúng ta trước bối cảnh.
Nếu tôi lớn lên trong một xã hội giai cấp nào đó, trong một nền văn hóa nào đó, thì tôi sẽ phản ứng với những thách thức, những kích thích bên ngoài tùy theo những giới hạn của tôi.
Với phần đông chúng ta, giới hạn này ăn sâu tận gốc rễ đến nỗi phản ứng của mọi người hầu như luôn theo một khuôn mẫu. Tư tưởng của chúng ta hiện tại là phản ứng theo bối cảnh. Và chúng ta cũng là bối cảnh.
Bối cảnh thay đổi thì tư tưởng của chúng ta cũng thay đổi theo.
…
Tư tưởng là phản ứng của chúng ta trước bối cảnh của ký ức…
Ký ức này, qua những kinh nghiệm và phản ứng mới, trở nên rắn rỏi hơn, rộng lớn hơn, sắc sảo hơn, hiệu quả hơn. Một hình thức giới hạn này có thể được thay thế bằng một hình thức giới hạn khác, nhưng nó vẫn là giới hạn.
Sự phản ứng của chúng ta đối với cái giới hạn này gọi là Nghiệp, phải không?
Phản ứng đối với ký ức tạo thành hành động, nhưng kỳ thực, nó chỉ là phản ứng, và từ “hành động” phản ứng này đưa đến phản ứng khác nữa, bởi thế mà có một dây xích được gọi là nhân và quả.
Nhưng không phải nhân cũng là quả sao?
Hôm nay là kết quả của hôm qua, và cũng là nguyên nhân của ngày mai; nguyên nhân trở thành kết quả và kết quả lại thành nguyên nhân. Cái này chảy hòa vào trong cái kia. Không có khoảnh khắc nào mà nguyên nhân không phải là hậu quả!
Chỉ khi một cái gì đó được tách riêng để quan sát thì mới cố định trong nhân và quả của nó.
Nghiệp là tiến trình của thời gian, quá khứ di chuyển qua hiện tại đến tương lai. Dây xích này là đường lối của tư tưởng. Tư tưởng là kết quả của thời gian, và cái vô lượng, phi thời gian chỉ có thể xuất hiện khi quá trình tư duy đã chấm dứt.
Sự tĩnh lặng của tâm không thể được tạo thành từ bất kỳ hình thức kỷ luật hay tập luyện nào.
Điều đó có nghĩa là: nếu tâm được làm cho an thì khi ấy, bất cứ cái gì xuất hiện ở trong đó cũng chỉ là hình ảnh do chính cái tâm ấy phóng chiếu ra, và nó cũng chỉ là phản ứng của ký ức.
Từ sự hiểu rõ hoàn cảnh giới hạn của nó, từ sự tỉnh giác không chọn lựa đối với những phản ứng… mà tâm được an tĩnh.
Sự phá vỡ dây xích của Nghiệp không phải là vấn đề của thời gian, bởi vì cái phi thời gian không thể ở trong tiến trình thời gian ấy.
Nghiệp phải được hiểu như là một tiến trình xuyên suốt chứ không phải chỉ là cái gì đó thuộc về quá khứ.
Quá khứ là thời gian, cũng là hiện tại và tương lai.
Thời gian là ký ức, ngôn từ, ý niệm.
Một khi ngôn từ, tên gọi, sự liên tưởng, kinh nghiệm, không còn lệ thuộc thời gian, thì lúc ấy, tâm thức mới tĩnh lặng, không những ở thượng tầng ý thức mà sự tĩnh lặng này còn xuyên suốt toàn thể tâm thức.
Dịch giả : Thích nữ TRÍ HẢI
Chuốt văn: admin.
Nguồn: Krishnamurti Tiếng Việt