Cây trang đỏ (mẫu đơn đỏ: Ixora coccinea) vừa là cây cảnh, vừa là cây thuốc. Các bộ phận của cây như rễ, hoa, lá đều có tác dụng chữa bệnh.
Cây trang đỏ (mẫu đơn đỏ), loài cây cảnh đang dần đắt đỏ
Những năm gần đây, giá cây trang đỏ bắt đầu tăng nên thương lái cũng hay xuống các vùng quê để tìm những bụi cây lâu năm, giá rẻ. Nhìn những bụi bông trang lùm lùm, to như bao lúa được ngả giá từ hai đến 5 triệu đồng, nhiều người lại tiếc vì trước đây đã từng chặt bỏ nhiều bụi to hơn thế.
Thật vậy, ở các vùng quê miền Tây, những bụi trang đỏ đã không còn nhiều như trước nữa. Thế nhưng, nhu cầu về hoa trang đỏ thì vẫn cao bởi đây là loại hoa trang trí đẹp mắt, ít sâu bệnh, dễ chăm sóc và không chiếm không gian so với các loài khác. Nhiều gia đình yêu thích loài hoa này còn trồng thành bụi lớn hoặc thành hàng rào rất đẹp.
Tuy nhiên, cần lưu ý phân biệt cây trang đỏ được đề cập trong bài viết này (còn được gọi là mẫu đơn) với cây mẫu đơn có nguồn gốc Trung Quốc (loài hoa nổi tiếng trong văn học nghệ thuật và vỏ rễ của nó là vị thuốc mẫu đơn bì).
Công dụng của hoa trang đỏ (hoa mẫu đơn đỏ)
Hoa trang đỏ có tràng hoa dài, hình ống và trong ống này thường có những giọt mật ngọt. Khi bạn bẻ một bông hoa ngang phần đế của nó rồi nắm sợi nhụy kéo ra thì giọt mật ấy sẽ ra theo. Trước đây, lũ trẻ con ở các miền quê rất thích mút mật ngọt này vào mỗi buổi sáng và lũ kiến cũng vậy. Chính vì thế, khi dùng làm thuốc, các bạn nên lưu ý xem có kiến trong hoa không nhé.
Về công dụng làm thuốc, hoa trang đỏ có thể phơi khô rồi sắc uống giúp điều trị các bệnh sau:
– Kinh nguyệt không đều, kiết lỵ.
– Nhức đầu, ho ra máu và viêm phế quản xuất huyết.
Cách dùng: Lấy 10 g hoa trang đỏ rửa sạch rồi sắc uống mỗi ngày (2).
Công dụng của lá và rễ cây trang đỏ
Ngoài hoa thì lá và rễ cây trang đỏ cũng được dùng làm thuốc với các công dụng như:
– Điều trị phong thấp, đau nhức.
– Điều trị máu ứ gây đau bụng.
– Điều trị kinh nguyệt không đều.
– Điều trị tiểu ra máu hoặc tiểu đục.
Cách dùng: Lấy 6 – 12 g rễ cây trang đỏ, sắc lấy nước uống (nếu dùng lá thì sắc 20 g lá) (2) (3).
Bên cạnh đó, nếu bị kinh nguyệt không đều (do máu ứ), có thể lấy rễ và thân cây trang đỏ rửa sạch, thái thành các lát mỏng rồi phơi khô, sau đó tẩm rượu rồi sao lên. Mỗi lần dùng, lấy khoảng 10 – 12 g dược liệu, sắc lấy nước uống (3).
Lưu ý khi dùng trang đỏ làm thuốc
1. Có tài liệu cho rằng ngoài cây trang đỏ này thì các cây trang có hoa màu khác đều được dùng chữa bệnh. Tuy nhiên, cũng có tài liệu cho rằng chỉ có cây trang đỏ (được đề cập trong bài viết này) và cây trang trắng (Ixora nigricans) là được dùng làm thuốc (mặc dù dược tính của trang trắng không bằng trang đỏ).
2. Tham khảo ý kiến thầy thuốc trước khi dùng.
Xem thêm: Nhụy hoa nghệ tây (vàng đỏ Trung Đông) có thực sự tốt cho người dùng?
Tư liệu tham khảo
- Mẫu đơn đỏ, https://vi.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%ABu_%C4%91%C6%A1n_%C4%91%E1%BB%8F.
- Võ Văn Chi, Cây thuốc An Giang, Ủy ban Khoa học và kỹ thuật An Giang, trang 541.
- Nhiều tác giả, Cây thuốc và động vật làm thuốc ở Việt Nam, tập 1, NXB Khoa học và kỹ thuật, Hà Nội, trang 814.
